İşsizlik ödeneği; kanunun öngördüğü şartlara sahip olarak işten ayrılan işçiye ödenen çalışana iş bulma süresinde destek olan bir maaştır. İşsizlik maaşı hem sigortalılık süresi hem de işten ayrılma biçimi bakımından özel şartlara tabidir. Merak edilen konuların başında bir işçi kaç defa işsizlik maaşı alabilir? işsizlik maaşının  bir sınırı var mıdır? gibi sorular sorulabilmektedir

İşsizlik maaşı alma şartları

447 sayılı kanuna göre

• İşsizlik sigortası kapsamında bir iş yerinde çalışırken çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler,
• Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmalıdır,
• Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde başvuruda bulunulmalıdır. Başvuruda gecikilmesi halinde geçen her gün için işsizlik ödeneğinden yararlanması mümkün değildir

Bu şartların sağlanması halinde işsizlik maaşından yararlanılmaktadır.

Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;

1. 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
2. 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
3. 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanmaktadırlar.

Peki işçi bir kez işsizlik maaşı almışsa tekrar alabilir mi? 

Sayın Kukuk, 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu gereğince, işsizlik sigortasından işsizlik ödeneği alınabilmesi için geriye doğru 3 takvimyılı (1080 gün) içinde en az 600 gün (20 ay) primödemek gerekir. Madde 50 – (Değişik fıkra: 15/05/2008 – 5763 S.K./15.md.) Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır.

Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 39’uncumaddesine göre on altı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez. Kanun’un 53’üncü maddesine göre; hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;

İlk işsiz kaldığında hak ettiği (6-8- 10 aylık) işsizlik ödeneklerini tamamen alan birisi ise yeniden işsizlik ödeneği hak edebilmek için (işsizlikten sonraki) işe girme tarihinden itibaren en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemesi gerekir.

Burada da temel olarak tekrar etmem gerekirse ilk şart, işçinin belirli bir sigorta prim gününe sahip olmasıdır. Buna göre; işçi işten ayrıldığı günden önceki 120 günün tamamında sigortalı olmalı ve ayrıca işten ayrıldığı tarihten geriye doğru gidildiğinde son üç yılda en az 600 gün primi olmalıdır.

İkinci şart ise işçinin işten ayrılış şekliyle ilgilidir. İşçinin ya haklı bir nedenle işten çıkarılmış olması  ya da işveren tarafından kusuru yokken işten çıkarılmış olması gerekmektedir. Bu kapsamda örneğin istifa eden bir işçinin ya da iş yerinde kavga ettiği için haklı bir gerekçeyle işten çıkarılan işçinin işsizlik maaşı alamayacağını söyleyebiliriz.

işsizlik ödeneği alama şartları nelerdir?

İşçinin işten ayrıldığını ve yukarıda belirttiğimiz şartları haiz olduğunu varsayalım. Bu işçi elbette işsizlik ödeneği alacaktır. Peki aynı işçi bir süre sonra tekrar işsiz kalsa ve yine gerekli şartlara sahip olsa ne olacaktır? Bu işçi bir kez daha işsizlik maaşı alabilir mi?

Bu sorunun cevabını İşsizlik Sigortası Kanununun 50nci maddesinde buluyoruz. Maddeye göre işçi, öngörülen şartları yerine getirmek suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde, sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir. Bunun anlamı nedir?

Bunun anlamı, işsizlik maaşının hak edildiği ilk işeten ayrılıştan sonra kanunun öngördüğü şartlardan olan sigortalılık süresinin sıfırlanmasıdır. Bunun daha iyi anlaşılması için bir örnek yapalım.

İşçi 25.08.2005 tarihinde işten ayrılmış ve 600 günden fazla sigorta primi olduğu için işsizlik maaşı almış olsun. İşsizlik maaşını alan işçi bir süre sonra diyelim ki 01.04.2016 tarihinde işe başlamış ve 01.09.2016 tarihinde işten ayrılmış olsun. Görüleceği üzere bu işçinin geriye dönük son 120 günlük primi yatırılmıştır. Bu durumda toplamda zaten 600 günden fazla primi olan bu işçi işsizlik maaşı alacak mıdır? Hayır.

Çünkü 600 gün hesabı artık ilk işsizlik maaşıyla sıfırlanmıştır ve o tarihten bu yana işçinin yeniden en az 600 gün priminin olması gerekecektir. İşçimiz ise bu yeni 600 günlük prim şartını henüz doldurmamıştır.

işsizlik maaşı kaç kere alınabilir?

Evet, işsizlik maaşı defalarca alınabilir. Ancak bunun için; 120 günlük geriye dönük kesintisiz prim ile son üç yılda en az 600 gün prim şartının her seferinde sıfırlanacağını bilmek gerekir. Bunu, her seferinde sıfırlanan bir kronometre olarak düşünebiliriz. İşçi, işsizlik maaşını bir defa hak ettiğinde artık yeni bir en az 120 gün ve üç yılda 600 gün yarışına daha başlamaktadır. Yukarıdaki örnekteki işçi bir daha işten ayrıldığında, ilk işsizlik maaşını aldığı tarihten itibaren tekrar 600 gün primini doldurmuşsa ve işten ayrıldığı günden önce kesintisiz 120 gün primi varsa yine işsizlik maaşını alabilecektir.

Önemli Hatırlatma

İşsizlik maaşı tek defaya mahsus bir ödeme değildir. Şartlarının oluşması durumunda defalarca ve hatta sınırsız sayıda ödenebilir. Ancak unutulmaması gereken, işçinin ilk işsizlik maaşını hak ettiği tarihten sonra ikinci işsizlik maaşını alabilmesi için “bu iki tarih arasında” en az 600 gün primi doldurması gerektiğidir.

Yani her işsizlik maaşı hak edildiğinde, işsizlik maaşının temel şartı olan en az 600 prim günü şartı sıfırlanmakta ve baştan başlamaktadır. Yine en az 600 prim gününü dolduran ve işten ayrılan bir işçi de, diğer şartlara da sahipse, elbette ikinci kez ya da defalarca işsizlik maaşı alabilecektir.