Kızılötesi (Kızılaltı, İR veya Infrared) ışınım, dalga boyu görünür ışıktan uzun fakat terahertz ışınımından ve mikrodal­galardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır. Teknoloji­de kabul edilen ismi olan infrared Latince’de aşağı anlamına gelen infra ve İngilizce kırmızı anlamına gelen red kelimele­rinden oluşur ve kırmızı altı anlamına gelir. Kırmızı, görünür ışığın en uzun dalga boyuna sahip rengidir. Kızılötesi ışınımın dalga boyu 750 nanometre ile bir mikrometre arasındadır. Normal sıcaklığındaki insan vücudu on mikrometre civarında ışıma yapar. Doğrudan alınan Güneş ışığı % 47 kızılötesi, % 46 görünür ışık ve % 7 morötesi ışınımdan oluşur.

Kızılötesi görüntüleme, hem sivil hem de askerî kullanım alanları bulmuştur. Hedef tespiti, gözlemleme, gece görüşü, güdüm ve takip sistemleri gibi askerî kullanım alanlarının ya­nında, ısıl verimlilik analizi, uzaktan sıcaklık ölçme, kısa me­safeli kablosuz iletişim, spektroskop’!* ve hava tahmini gibi alanlarda da kullanılır. Kızılötesi gökbilim algılayıcılarla dona­tılmış teleskoplar kullanarak uzayın normal teleskoplarla, moleküler bulutlar gibi uzay tozları yüzünden görüntülenemeyen alanlarını görüntülemekte, gezegenler gibi soğuk cisimleri bulmakta ve Evren’in uzak geçmişinden kalan yüksek miktar­da kırmızıya kaymaya” sahip nesneleri görüntülemekte kullanılmaktadır.

Kızılötesi filtreler birçok farklı malzemeden üretilebilir. Bunlardan biri görünür ışığın %99’unu kesebilen polysulphone isimli plastiktir. İnfrared filtreler asker gece görüş dürbünlerin­de sahneyi kızılötesi ışıkla aydınlatırken görünür ışığı keserek dürbünün kullanıcısının dışarıdan görülmesini engeller.

Kızılötesi takip sistemleri (kızılötesi güdüm sistemleri ola­rak da bilinir) hedefin yaydığı kızılötesi ışınımı, hedefi takip etmek için kullanır. Kızılötesi takip sistemi kullanan füzeler, sıcak cisimler kızılötesi ışık yaydığından ısı güdümlü füze olarak da bilinir. İnsanlar, araç motorları ve uçaklar gibi birçok nesne ısı ürettiğinden kızılötesi dalga boylarında arka plandan kolayca ayırt edilebilir.

Kızılötesi ışınım bir ısı kaynağı olarak kullanılabilir. Kızılö­tesi sauna ve bazı elektrikli sobalarda ısınma amacıyla, uçak kanatlarında ise oluşan buzu eritmek amacıyla kullanılırlar. Kızılötesi ışınım aynı zamanda bir sağlık ve fizyoterapi ala­nında da kullanılır. Kızılötesi ışınım etraflarındaki havayı ısıt­madan sadece ışık geçirmeyen cisimleri ısıttığından yemek pişirme için de kullanılabilir.

Kızılötesi ısıtma sanayide boya kurutma, plastik üretimi, tavlama, plastik kaynaklama gibi alanlarda da popüler olmaya başlamıştır. Bu tip uygulamalarda kızılötesi ısıtma yavaş ya­vaş geleneksel fırın ve ısıtma elemanlarının yerini alıyor. Mal­zemenin karakteristiğine uygun kızılötesi frekans seçimi enerji verimliliğini de arttırıyor.

İR veri iletişimi, bilgisayar cihazları arasında kısa mesafe iletişimde kullanılır. Bu tip aygıtlar genellikle IrDA protokolüne uygun üretilir. Uzaktan kumandalar ve IrDA cihazlarda, plastik bir mercek tarafından odaklanıp dar bir ışın hâline getirilen kı­
zılötesi LED ışığı kullanılır. Bu LEDi kapatıp açarak (modüle ederek*) bilgi kodlanır ve karşı tarafa aktarılır. Alıcı bir silikon fotodiyot* kullanarak kızılötesi ışığı yeniden elektrik akımına çevirir. Fotodiyot sadece verici tarafından üretilen hızla titre­şen sinyale tepki gösterir, bu şekilde ortamdaki yavaş değişen ışığı filtrelemiş olur. Kızılötesi ışık duvarları geçemediğinden başka odalardaki cihazları etkilemez, bu yüzden yoğun yerle­şim alanlarında kullanılmaya uygundur. Kızılötesi iletişim aynı zamanda uzaktan kumanda aletlerinde en sık tercih edilen ile­tişim metodudur.

Kızılötesi lazer kullanan açık hava optik iletişim cihazları şehirlerde noktadan noktaya yüksek hızlı iletişim sağlamanın, fiber optik* kablo çekmenin masrafıyla karşılaştırıldığında ucuz bir yoludur.

Kızılötesi lazerler aynı zamanda fiberoptik iletişim sistem­lerinde de kullanılır. 1.330nm (en az saçılım) ve 1.550nm (en iyi iletim) frekanslarındaki ışık fiberoptik iletişimde tercih edilir.

Kızılötesi spektroskop! atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekülleri tanımlamaya yarayan bir tekniktir. Her kim­yasal bağ kendine has bir frekansta titreşir. Bir moleküldeki bir grup atom (mesela CH₂) bağların esneme ve bükülme hare­ketlerinden dolayı birden fazla titreşim moduna sahip olabilir. Eğer bir titreşim molekülün dipol momentinde* değişime yol açarsa molekül aynı frekansa sahip bir foton* soğurur. Çoğu molekülün titreşim frekansları, kızılötesi ışığın frekanslarına denk düşer. Genellikle bu teknik 4000-400cnr¹lik ortakızılötesi ışınım kullanarak organik bileşikleri* analiz etmekte kullanılır. Örneğin soğurduğu tüm frekanslar kaydedilir. Bu tayf kullanıla­rak örneğin içeriği ve saflığı hakkında bilgi edinilebilir.

Meteoroloji uyduları termal ve kızılötesi fotoğraflar çekebi­len radyometrelerle donatılmıştır. Bu fotoğrafları kullanarak eğitimli analistler bulutların yüksekliklerini ve tiplerini belirle­yebilir, kara ve deniz sıcaklıklarını ölçebilir ve okyanus yüzey olaylarını görebilirler. Tarama genellikle 10,3-12,5 pm fre­kanslarında yapılır.

Sirrus ve Kümülonimbüs gibi yüksek buz bulutları parlak beyaz, Stratus ve Stratokümülüs gibi daha alçak ve sıcak bu­lutlar ise gri olarak gözükür. Sıcak yüzey şekilleri koyu gri ve­ya siyah olarak görülür. Kızılötesi görüntülemenin bir deza­vantajı stratus veya sis gibi alçak bulutların sıcaklığının yüzey çapa escort sıcaklığına yakın olması sebebiyle bazen yer ve deniz yüze­yinin görüntülenememesidir. Avantajı ise gece de kızılötesi fo­toğraf çekmenin mümkün olması sayesinde hava durumunun sürekli izlenebilmesidir.

Bu tip kızılötesi görüntüler nakliye endüstrisi için çok önemli olan Gulf Stream gibi okyanus akıntılarının ve anafor­ların görüntülenmesini sağlar. Balıkçılar ve çiftçiler hasadı donmaya karşı korumak ve çıkarılan deniz mahsulü miktarını arttırmak için kara ve deniz sıcaklıklarını öğrenmek ister. El Nino gibi fenomenler de bu şekilde görüntülenebilir. Bilgisa­yarlı renklendirme teknikleri kullanılarak, normalde siyah- beyaz olan termal resimler, ilgilenilen bilginin daha kolay göze çarpması için renklendirilebilir.

İklimbilim alanında, dünya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemek amacıyla atmosferik kızılötesi ışınım takip edilir. Bu trendler dünyanın iklimindeki uzun dö­nem değişiklikler hakkında bilgi verir. Küresel ısınma araştır­malarında güneş radyasyonuyla birlikte takip edilen en önemli iki parametreden biridir.

Sanat tarihçilerinin verdiği isimle kızılötesi reflektogramlar
resimlerin alt katmanlarında gizli çizimleri gün ışığına çıkarta­bilir. Karbon siyahı resmin tüm arka planını boyamak için elit escort kul­lanılmadığı sürece reflektogramda iyi görüntü verir. Sanat ta­rihçileri, sanatçının resim üzerinde daha sonradan yaptıkları düzeltmeleri(pentimento*) bu metotla görebilirler. Bu bilgi bir resmin orijinali olup olmadığını anlamakta faydalıdır. Genellik­le bir resimde ne kadar pentimento varsa orijinal olma olasılığı o derece fazladır. Bu metot aynı zamanda sanatçının çalışma yöntemine dair de ipuçları verir. Bu tarz bir kullanım diğer ta­rihçiler arasında da, özellikle çok eski yazılı eserlerin ince­lenmesinde kullanılır. Mürekkebin içinde kullanılan karbon ol­dukça iyi görüntü verir.

Yakın kızılötesi ışık kemoterapi neticesinde oluşan ağız içi ülserin tedavisinde ve yaraların iyileşmesine yardımcı ola­rak kullanılır. Herpes tedavisinde kullanımına ilişkin birtakım çalışmalar da vardır. Aynı zamanda merkezi sinir sistemi te­davisinde kullanımı konusunda da araştırmalar yapılıyor.

Peki, bu kadar fazla alanda kullanılan kızılötesi ışınımın sağlığımıza zarar merter escort verebilir mi, diye bir soru gelir insanın aklı­na. Bazı yüksek ısılı sanayi ortamlarında kullanılan kuvvetli kızılötesi ışınım gözlere ve görme duyusuna zarar verebilir. Görünmez olması riski arttırır. Bu yüzden bu tür yerlerde kızı­lötesi koruyucu gözlük takılması zorunludur.