MOSTAR, Yugoslavya’da (Bosna -Hersek) kent, Hersek’in eski merkezi, Ne­retva ırmağının kıyısında; 63 000 nüf.’ Ta­rım pazarı ve ticaret merkezi. Tütün ima­lathanesi. Besin sanayileri. Alüminyum.Kentin 1440 yıllarında kurulduğu sa­nılıyor. Türkler tarafından fethedildikten (1483) sonra, Hersek’in ticaret merkezi olarak gelişme gösterdi. 1522’de Hersek sancakbeyliği merkezi oldu. 1652’de hırvat beyi Zerinoğlu, kenti ele geçirmeye ça­lıştıysa da püskürtüldü. 1689’da Hersek’ le birlikte Mostar’ı da kuşatan Venedikli-ler’i Bosna valisi bozguna uğrattı. XIX. yy. ortalarına değin gitgide gelişerek Mi­mar Sinan’ın Neretva nehri üstünde yap­tığı tek kemerli köprü gibi pek çok güzel ve zarif yapıtla süslendi. Yine türk yöne­timi altında bulunduğu dönemde Ziyai, Derviş Paşa, Ahmet Efendi Mostari, Ah­met Rüştü vb. edebiyat adamları, din bil­ginleri yetişti. 1878 ortalarında avusturya -macaristan ordusu tarafından işgal edi­len Mostar, Birinci Dünya savaşı sonuna değin bu ülkenin yönetiminde kaldı; 1920’de imzalanan Saint Germain ant­laşmasıyla Sırp-Hırvat-Sloven krallığı’na bağlandı.

Bu güzel kentte roman ve gotik üslubundaki mimari yapılar Türkler’den kalma islami yapılarla uyum sağlar. Evli­ya Çelebi Neretva nehri üzerindeki gör­kemli köprünün Kanuni Süleyman döne­minde Mimar Sinan’a yaptırıldığını (1566/1567) bildirir, ancak bu köprünün yerli bir mimar ya da dalmaçyalı italyan bir mimar tarafından inşa edildiğine iliş­kin görüşler de vardır. Evliya Çelebi ay­rıca kentte kırk beş cami ve mescit oldu­ğunu yazmaktadır (Eski cami [1473], Ha-cımehmetbey camisi [1557], Hacıaliağa mescidi [1608], Kuskumehmetpaşa ca­misi [1617], İbrahimağa camisi [1634]). Mostar camilerinin en büyük ve göste­rişlisi, halk arasında Karagözbey camisi olarak bilinen Hacımehmetbey camisi’ydi.

Mostar Köprüsü, Mostar başta olmak üzere Bosna Hersek’in simge yapılarından biridir. Neretva Nehri üzerine kurulu olan Mostar Köprüsü, 1566 yılında Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından yapılmıştır. 28.7 metre uzunluğunda ve 4.49 metre eninde olan köprü sahip olduğu mimari güzellikler dışında sembolize ettiği şeyler nedeniyle de dünyanın en önemli yapıları arasında sayılmaktadır.

427 yıl boyunca ayakta kalan yapı, 1993 yılında Bosna Herseke gerçekleşen savaş sırasında Hırvat topçu ateşi ile yıkılmıştır. Bosna’da savaş dönemi yaşanan acıların önemli bir simgesi olan köprünün yıkılışı şehrin tarihinde büyük öneme sahiptir. Savaş sonrasında İngilizler tarafından köprünün olduğu yere geçici bir demir köprü yapılmıştır. 1997 yılında TİKA, UNECSO ve Dünya Bankası desteği ile aslında uygun olarak yapımına tekrar başlanan köprü aralarında Türkiye’nin de bulunduğu birçok devletin temsilcileri ile 23 Temmuz 2004 yılında tekrar açılmıştır. 2005 yılında Dünya Mirası Listesi’ne eklenen köprünün savaş döneminde yaşadığı tüm gelişmeleri köprünün doğu kısmında yer alan Eski Köprü Müzesi’nde inceleyebilirsiniz.