Yunus Emre hayatı eserleri

Yunus Emre (1238, Eskişehir- 1320) Türkçe şiirleriyle çığır açan, Ana­dolu’ya tasavvuf düşüncesini yine şiir­leriyle yayan şair.

Yaşamı konusunda yeterli bilgi yoktur. Anadolu’da doğduğu, Eskişe­hir’de öldüğü söylenir. Konya veya Eskişehir yöresinde yaşadığı sanıl­makla birlikte, Anadolu’nun başka yerlerinde de mezar ya da makamı vardır. Aynı adı taşıyan başka şairlerin olduğu ve bütün şiirlerin birbirine karıştığı anlaşılın­ca bu konuda ça­lışmalar yapılmış ve Yunus Emre’ nin şiirleri ayırt edilmeye çalışıl­mıştır.

Yunus Emre’ nin yaşamı konu­sunda efsaneleş­miş öyküler anla­tılır. Kimi söylen­celere göre, Mevlana ile de görüşüp konuş­muştur. Hacı Bektaş – ı Veli’ nin dergâhına geldiği, buradan Taptuk Emre’ye gönderildiği, Taptuk Emre’ye kırk yıl hizmet ederek tekkeye odun taşıdığı ve sonunda ermişler katına, ulaştığı söylenir. Tekkeye sabırla odun taşı­masının nedeni, Taptuk Emre’nin kı­zına âşık olmasındandır söylentisi de vardır. Çeşitli yörelerde değişik söy­lentiler olması, Yunus’un efsanevi bir kişilik olarak kabul edildiğini gösterir. Karaman’da,  Bursa’da, Sarıköy’de,

Ünye’de, Aksaray’da (Konya), Erzu­rum’da ona ait olduğu ileri sürülen mezarlar vardır.

Yunus Emre’nin atalarının Karaman’da tekke kurdukları da bilinmektedir. Buna göre.Yunus’un cahil bir kişi olması da düşünülemez. Gelenek içinde yetişmiş olması gerekir. Barak Baba ve Taptuk Emre’nin tarikat zincirine bağlı bir derviş olduğu da bilinmektedir.

Şiirlerinde dünya görüşü yansır. Şiiriyle yaşamı iç içedir. Tasavvuf düşüncesi, Yunus’un şiirlerinde belirir. Kendini arıtmak, Tanrı’yı bulmak, “Enel hak” diyebilmek için izlediği çileli bir yoldur. Bu yolda birtakım aşamalardangeçmek gerekir.Bu aşamalar”dört kapı” olarak belirtilir. Bu kapılardan  geçmeden sonuca varılmaz.  Şeriat kapısı, tarikat ka­pısı, marifet kapısı, gerçek kapısı diye adlandırılan bu kapılar ayrıca küçük küçük kırkar kapıya ayrılır. Yunus Em­re’nin bu kapılardan geçtiği anlaşıl­maktadır.

Yunus Emre’nin İslami bilgilere sa­hip olduğu bazı şiirlerinden anlaşıl­maktadır. Yalın ve anlaşılır şiirler yaz­ması, Yunus’un yalnızca duygulara dayanan, doğaçlama, bilgi temeli ol­mayan şiirler söylediğini göstermez, özellikle Abdülbaki Gölpınarlı’nın yap­tığı çalışma ve araştırmalardan Yu­nus’un birçok ayeti yorumladığı ve bunlardan şiirinde yararlandığı anla­şılmaktadır. Tasavvuf düşüncesine göre, bilim amaç değil, araçtır, mutlak varlıktan başka varlık yoktur, bütün var olanlar mutlak varlığın çeşitli gö­rüntüleridir. İnsan da Tanrı’ya ulaş­mak için kendinden kurtulmalı, yokluk­ta yok olmalıdır. Bilgi de kendini bil­mekle olur. Yunus “ilim ilim bilmektir, ılım kendin bilmektir” der.

Çilecilik ve sevgi, Yunus’un töre­lidir. İnsanı dört öge ile candan olu­şan bir varlık olarak gören Yunus bu dört öğeyi “ateş, hava, su, toprak” olarak belirtir. “Risalet – i Nushiyye” ‘iıIh kitabında bulunan destanlarda, çeşitli konulardaki düşüncelerini dile gatlrir. İnsana egemen olan duygular, İmi <(uyguların iyiliği ve kötülüğü, akıl yıllıyla bunlardan kurtulmanın yolları,insanlara nasıl davranmak gerektiği anlatılır.

Yunus Emre’nin şiirlerinin sevilme­si ve okunması, dilinin yalınlığından ve anlaşılırlığından kaynaklanır diyebi­liriz. Tekke şiirinin kurucusu sayılan Yunus yüce insancıllığı ile herkes ta­rafından sevilmiştir. Halk zevkine ya-kınlığı.duygululuğu ve alçakgönüllü­lüğü ile gönülleri fethetmiştir. Şiirlerin­de başka dillerden gelme sözcüklere rastlanır ama, deyişi Türkçe, halkın konuştuğu Türkçe’dir. Halk deyişlerini kullanır. Şiirlerinin ölçüsü ise, hece ölçüsüdür. Aruz ölçüsüyle yazdığı şiir­leri de vardır.

Sevgi, ölüm, din, insan doğrudan doğruya tasavvufla ilgili konular Yu­nus’un şiirlerinin ana konularıdır. Şiir­lerini “Divan” ve “Risalet – ön -Nushiyye” adlı yapıtlarında toplamış­tır. Başka yapıtları olduğu söylenmek­le birlikte, bunların varlığı şimdilik açıklık kazanamamıştır.